ปวดข้อศอกบริเวณด้านข้างจะทำอย่างไร

ผศ.นพ. ชลวิช จันทร์ลลิต
ศูนย์การแพทย์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
ภาควิชาออร์ปิดิกส์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

อาการปวดข้อศอกทางด้านข้าง (lateral side elbow pain) มีหลายสาเหตุที่เกิดขึ้นได้ เช่น ภาวะเอ็นประกับด้านข้างสึกเสื่อม (tennis elbow, lateral epicondylitis) ซึ่งพบได้บ่อยในเวชปฏิบัติ ในโรคอื่นที่เกิดในบริเวณนี้ได้ เช่น ภาวะระคายเคืองเส้นประสาท posterior interosseous หรือ ผิวข้อของกระดูกอ่อนเสียหาย หรือ ภาวะพังผืดในข้อศอกบดเบียดรัด (impinge lateral plica) และอื่นๆ

ซึ่งการวินิจฉัยได้คงต้องใช้การ ซักประวัติ ตรวจร่างกาย รวมถึงการตรวจวินิจฉัยเฉพาะเพิ่มเติม เช่น ภาพถ่ายเอ็กซเรย์ MRI เพื่อจะดูภาวะของเนื้อเยื่อ เช่น เส้นเอ็น, กล้ามเนื้อ, พังผืด, ผิวข้อ, ตัวเนื้อกระดูก ส่วนการตรวจการเหนี่ยวนำไฟฟ้า หรือ electrodiagnosis เพื่อจะดูภาวการณ์การกดเบียดของเส้นประสาท การทำ CT scan เพื่อจะดูภาวะกระดูกผิดรูปหรือกระดูกผิดตำแหน่ง

ภาพชุดที่ 1 ซ้ายบนคือเอ็กซเรย์ ส่วนภาพขวาบนเป็นการส่ง CT scan ซึ่งสามารถเห็นภายในกระดูกแบบสไลด์ตัดขวาง ส่วนล่างซ้ายเป็น CT reconstruction ออกมาเป็นภาพ สามมิติ

โดยการตรวจพิเศษเหล่านี้จะเป็นการตรวจที่ต้องเลือกโดยแพทย์ที่จะทำการส่งตรวจ ไม่ใช่การตรวจทุกอย่างเพราะการตรวจแต่ละชนิดมีค่าใช้จ่ายและการใช้เวลาในการตรวจค่อนข้างสูง รวมถึงจำนวนรังสีที่จะได้รับ ทำให้ต้องส่งโดยแพทย์ที่สงสัยในภาวะต่างๆ แล้วส่งตรวจเพื่อยืนยันการวินิจฉัย นอกจากนี้ยังมีวิธีอีกแบบที่เรียกว่า therapeutic diagnosis ซึ่งนิยมปฏิบัติกัน คือ การซักประวัติ การตรวจร่างกาย ผนวกกับหลักของการใช้ช่วงอายุและความชุกของโรคในการวินิจฉัย โดยทำการรักษาไปเลยโดยเมื่อวินิจฉัย

หากเมื่อทราบสาเหตุทางอาการปวดศอกเป็นอย่างที่แน่นอนแล้วก็จะช่วยสามารถบอกพยากรณ์โรค วางแผนวิธีการรักษา และชนิดของการรักษาแก่ผู้ป่วยได้ โดยวิธีการรักษามีทั้งการรักษาแบบอนุรักษ์ คือ การรักษาแบบไม่ผ่าตัดก่อนเช่น การทานยา กายภาพบำบัด การปรับกิจกรรม ส่วนการรักษาแบบผ่าตัดนั้นครอบคลุมทั้งแบบผ่าตัดเปิด และการผ่าตัดผ่านกล้องซึ่งอย่างหลังใช้หลักการการผ่าตัดแบบบาดเจ็บน้อย( minimally invasive surgery )

ภาพชุดที่ 2 ภาพบนซ้ายขวาแสดงพยาธิสภาพภายในข้อศอกที่ถูกส่งตัวมาผ่าตัดโดยวินิจฉัยในเบื้องต้นว่าเป็น tennis elbow แต่ภาพบนซ้ายกลับพบผังผืดขวางในข้อและได้เปลี่ยนวินิจฉัยเป็น lateral plica ภาพล่างแสดงชนาดแผลผ่าตัดผ่านกล้อง